We leven in een betonnen box achter grote en kleine schermen, we worden beïnvloed door ((a-)sociale) media, reclame en vele andere zichtbare en onzichtbare prikkels. Door onze huidige context ga je je al snel op een onnatuurlijke manier gedragen. Je neemt niet meer de tijd de natuur in te gaan, jezelf vragen te stellen en dingen te doen die wezenlijk zijn voor je levensgeluk. Fysiologisch gezien is daar een verklaring voor.

Positieve gevoelens worden veroorzaakt door stofjes in ons lichaam. De stof endorfine maskeert bijvoorbeeld pijn en dopamine maak je aan als je iets voor elkaar krijgt, het stofje maakt je doelgericht. Functionele stofjes dus om door te zetten, jezelf te ontwikkelen en doelen te verwezenlijken. Dopamine is echter ook heel verslavend. Dopamine wordt namelijk tevens aangemaakt door het gebruik van alcohol, nicotine, gokken en je telefoon (likes, WhatsApps, sms’jes).

Je kunt ook verslaafd raken aan prestaties. Iedere keer als je je doelen bereikt, de cijfers haalt, een bonus krijgt, krijg je een dopaminekick. Zo gaan mensen over de schreef, ze willen steeds meer en meer, steeds weer de kick. Verslaafden gaan heel ver om hun kick te krijgen, vaak zelfs ten koste van hun relaties en middelen. Daarin schuilt een probleem.

Dat probleem is er niet als er een balans is in het menselijke systeem. Vroeger was die balans makkelijker te handhaven dan in de huidige digitale betonnen maatschappij. De balans wordt namelijk bevorderd door de stofjes serotonine en oxytocine. Deze twee stofjes zorgen voor fijne gevoelens, zoals voldoening, trots, vertrouwen en liefde.

In tegenstelling tot endorfine en dopamine, maak je serotonine en oxytocine vooral aan in connectie met anderen. Deze pure geluksstofjes zorgen ervoor dat we samenwerken, ze versterken onderlinge banden. Wanneer we voelen dat we bij elkaar horen, voelen we ons sterk. Als je je echter zorgen maakt of mensen er echt voor je zijn, dan kost dat energie, het verzwakt je, je doet er alles aan om jezelf in veiligheid te brengen.

Bij onveiligheid maken we het stofje cortisol aan. In vroegere tijden was dit een functionele fysiologische reactie om snel te kunnen vechten of vluchten en om anderen te waarschuwen. In de huidige tijd, waarin velen continu onder druk staan of zich onveilig voelen, wordt dit stresshormoon niet meer zo natuurlijk geneutraliseerd als vroeger.

We werken gespannen door. Langzaamaan bouwt de cortisol zich in ons systeem op. Hierdoor worden we minder empathisch en dienstbaar. Sterker nog, we worden er meer paranoïde en egoïstisch door. Bovendien ondermijnt cortisol het immuunsysteem en onze groei. We krijgen sneller pijntjes en gezondheidsklachten, en dat maakt ons ook nog eens minder vrolijk.

De inrichting van de huidige maatschappij stimuleert dus vooral de aanmaak van dopamine en cortisol. De mens wordt hiermee als het ware voor de gek gehouden. Op korte termijn lijkt het fijn te voelen (kick), maar in wezen is het uitputtend, leeg en de kick is slechts van korte duur.

Stofjes als serotonine en oxytocine maken ons wel gezond, vrolijk en sterk. Serotonine is verantwoordelijk voor gevoelens van trots en status, (publieke) erkenning is daar bijvoorbeeld belangrijk voor. Als je successen deelt met vrienden, familie en collega’s, dan groeit de gezamenlijke trots en het onderling vertrouwen. Terwijl jij een serotonineshot krijgt, krijgen je naasten dit ook. Dit zie je bijvoorbeeld terug bij succesvolle sportteams, die doen het vaak ‘voor’ hun coach.

Oxytocine is ook een krachtige booster van samenwerking en je immuunsysteem. Het stofje ontstaat bij fysiek contact, positieve menselijke interactie en goedgeefsheid. Bij goedgeefsheid gaat het overigens niet over het geven van geld, maar om dingen die er echt toe doen: tijd en energie. Het gaat om dingen doen waarbij je er niets voor terug verwacht.

Onze lichamen proberen ons dingen te laten doen waardoor we ons goed voelen. Dat systeem werkt echter niet meer zo goed als je het contact met jezelf verbreekt. En helaas werkt alles wat ons dient (beton en elektronica), een slecht contact in de hand.

Vanuit evolutionair en fysiologisch oogpunt is het logisch dat we dienend-leiden, elkaar helpen en samenwerken. Hoe meer oxytocine in je lichaam, hoe kleiner de kans op verslaving, hoe sterker je immuunsysteem, hoe makkelijker je problemen oplost, hoe creatiever en hoe guller je wordt. Mogelijk zul je echter eerst zelf het contact met jezelf moeten herstellen?

Hoe meer we zorg voor elkaar dragen, anderen dienen, hoe veiliger we ons voelen en hoe meer we ons thuis voelen, hoe beter we presteren en hoe beter anderen gaan presteren. Dienstbaarheid is fysiologisch gezien dus logisch, effectief en gezond. Kortom, samenwerking en dienend-leiderschap zijn natuurlijk en versterken ons.

Hopelijk heb je waardevolle inzichten en ga je over tot actie? Doe dat in alle eenvoud, schrijf 1 of 2 tips op die je vanaf nu een gewoonte gaat maken.

We genieten graag mee van de stappen die je zet. Dus deel je je ervaringen? Dan kunnen we je ook nog eens waarderen. Tel uit die oxytocine en serotonine!

Hoe ga je naar aanleiding van de kennis uit dit artikel (weer) beter voor jezelf en anderen zorgen? Laat je het weten in de opmerkingen? Sharing is caring!