Dienend-leiderschap: Context is King

Kijk eens om je heen. Waarmee omring jij je? Planten, elektronica, papieren, kale kantoormuren? Of hangt er een takenbord, schilderij, poster of iets anders aan de muur waarvan jij een glimlach op je gezicht krijgt? Kijk je uit over een leuk veldje, een gracht of op een muur? En wat staat er op je bureau? Dingen die je helpen om met plezier je werk te doen? Of ligt er ook iets wat je liever niet zou zien?

2019 komt eraan en je hebt mogelijk allerlei verlangens of voornemens. Een gezondere leefstijl, meer tijd met je dierbaren doorbrengen, zinvoller bezig zijn, je minder druk maken of het minder druk hebben? Raad eens wat daarop meer van invloed is dan jouw planning of discipline? Jouw context!

“Je context is bepalend voor je gedrag.”

Vroeger begeleidde ik mensen in de sportschool, jonge talenten en topsporters. Waarin slaagden de topsporters beter dan de mensen die keer op keer aan een nieuw dieet begonnen? De topsporters creëerden de juiste context voor zichzelf.

Dus wil je bijvoorbeeld gezonder gaan leven, begin dan met koek, snoep, chips, frisdrank veel minder in te kopen. Of niet meer? Oef dat is wel heel drastisch, maar voor mij werkte het. Probeer zelf wat het voor jou doet. Koop dan uiteraard meer groente, fruit en noten.

Verzamel mensen om je heen die je inspireren en supporten, waar je vrolijk van wordt. Zet je wandel- of loopschoenen in het zicht, pomp de banden van je fiets op en maak dat de trap vooraan in je geheugen, en liefst zelfs vooraan in het gebouw, zit. 

Ja, hoe het gebouw is ingericht waar je werkt, is een belangrijk onderdeel van jouw context. Hoe slim is het (ooit gezien bij een waterschap) als je de trap goed in het zicht en centraal vooraan maakt en de liften achteraan wegstopt? Als je een gezondere leefstijl (voor je mensen) ambieert, is dat een slimme zet.

“Omring je met zaken en mensen die jou helpen
op de gewenste manier te bewegen.”

De context op het werk heeft dus met huisvesting te maken, de inrichting van je werkplek en waar je op uitkijkt. Hoe je ieders bijdrage zichtbaar maakt, de (belonings-)systemen, processen en structuren bepalen ook de context. Als je verlangt naar betere samenwerking, maar geen gezamenlijke doelen hebt, beloont voor individuele prestaties en geen ontmoetingen organiseert, kun je lang wachten op die betere samenwerking.

Het klinkt logisch, toch kom ik regelmatig onlogische dingen in organisaties tegen, zoals dat een afdeling alleen een bonus krijgt als een bepaald aantal klachten niet wordt overschreden. De oplossing van de medewerkers? De klachten niet meer registreren of zelfs gewoon de telefoon niet meer opnemen. Tja.

En we willen graag goed onderwijs aan onze universiteiten, maar waar worden professoren voor beloond? Publicaties, niet de kwaliteit van hun onderwijs. En artsen? Die worden beloond door farmaceutische bedrijven als ze meer van hun middelen voorschrijven en gestraft als ze iemand ten onrechte gezond verklaren. Iemand ten onrechte ziek verklaren valt vaak minder op, en heeft meestal minder consequenties.

“We belonen geregeld voor het tegenovergestelde
van wat we wensen.”

Voorbeelden te over, maar hoe zit het met de context en dienend-leiderschap? Hoe creëer je een context die helpt om de dienend-leider die in velen zit, ook zichtbaar te maken? Hieronder staan drie punten die essentieel zijn om verder uit te diepen als je een goede context wilt creëren op het werk.

“Hoe creëer je een dienende context?”

1. Helderheid in alle lagen in de organisatie over missie, visie, waarden en hoe persoonlijke doelen bijdragen in het grotere geheel.
Concreet: Duidelijkheid over gedrag wat gewenst en ongewenst is en waar het toe bijdraagt.

2. Systemen, structuren en processen die helder zijn en mensen helpen te handelen in lijn met het gewenste gedrag.
Concreet: Welk gedrag wil ik (niet) zien en wat helpt/hindert dat? Welke acties zijn dan nodig?

3. Voorbeeldgedrag wat in de eerste plaats begint bij de top, maar liefst natuurlijk door alle leiders in de organisatie wordt uitgedragen.
Concreet: Leiders die vertrouwen in zichzelf en hun mensen uitstralen en zich steeds (hardop als voorbeeldgedrag) afvragen ‘hoe draagt dit bij aan de groei van mijn mensen en daarmee de ontwikkeling van het grotere geheel?’ 

“Met voorbeeldgedrag creëer je de context voor anderen.”

Als leider creëer je een goede context door punt 1 en 2 te (laten) faciliteren en uiteraard door punt 3 te laten zien. Wat zou je kunnen doen om voorbeeldgedrag te vertonen? Hieronder een paar suggesties:

  • Dagelijks jezelf en anderen helpen ‘de bedoeling’ en afspraken (punt 1) te herinneren en voor te leven.
  • Mensen verantwoordelijkheid geven met adequate regelmogelijkheden en support.
  • Voortgang/resultaten zichtbaar maken (monitoring).
  • Zodat je kunt waarderen/belonen en tevens! kunt aanspreken (goede handhaving).
  • Transparant zijn over beloningen en sancties (behoefte aan helderheid is groot).
  • Fouten positief oppakken: het is gebeurd, wat kunnen we ervan leren?
  • Zaken bespreekbaar maken in openheid en veiligheid.

Zoals je ziet kun je dienend-leiderschap bevorderen door helderheid over missie, visie, waarden en doelen. Daarnaast door systemen, structuren en processen transparant en dienstbaar te maken. In (voorbeeld)gedrag kun je dan nog extra werken aan de bovenstaande punten en daarvoor helpen visuele reminders.

“Visuele reminders helpen je om goed op weg te blijven.”

De topsporters waar ik eerder aan refereerde liet ik altijd visuele reminders creëren om hun focus en ontspanning te behouden in het heetst van de strijd. Hoeveel je ook oefent, soms word je gedrag weer heel primair en/of disfunctioneel.

Een visuele reminder kan een woord zijn wat je op je bidon of hand(schoen) schrijft, een olifant die je op je golfbal tekent (denk niet aan de roze olifant…)*, een mascotte, een spandoek, een briefje, bedenk het maar. Bij trainingen heb ik zelf altijd jongleerballen bij mij. Die herinneren mij eraan om er helemaal te zijn, te spelen en ‘ballen’ te hebben.

Nog een laatste voorbeeld. Onderaan mijn mails zet ik altijd ‘energie eenvoud impact’ en vaak ook ‘maak het verschil’. Dit herinnert mij eraan dat ik vooral dingen wil doen die anderen en mijzelf energie geven. Daarnaast is het mijn streven om dingen eenvoudig te houden (of maken) en te gaan voor zoveel mogelijk positieve impact.

“Met welke visuele reminders omring jij je?”

Nu de vraag aan jou. Hoe creëer jij voor jezelf de ultieme context om ’topprestaties’ te leveren, een glimlach op je gezicht te hebben en/of moeitelozer je werk te doen? Met welke visuele reminders kun jij je omringen om het gedrag te laten zien wat je beoogt en de doelen te behalen die je wilt verwezenlijken?

“Hoe ga je verder zorgen voor een optimale context?”

Voor diegenen die het zichzelf op lange termijn makkelijker willen maken. Denk op korte termijn eens goed na over de context op het werk: Welke zaken ga je op organisatieniveau aanpakken? Waarom? En wat is daarvoor nodig?

Ik lees graag hieronder wat je gaat doen of al doet. Inspireer anderen met je voorbeelden, dat is goud waard. En heb je vragen of tips? Ook die zijn van harte welkom. Dank!

“Maak het verschil!”

Wil je meer weten over dienend-leiderschap?

Bestel hier het #1 managementboek Dienend-Leiderschap.

Verder kun je bij ons terecht voor zowel online als live trainingen (individueel of met je team/organisatie) om je leiderschap- en/of organisatie te ontwikkelen, o.a. via:

De Online Training Dienend-Leiderschap
De Online Training Sterk Leiderschap
De Persoonlijke Verdieping Dienend-Leiderschap

Referenties:
Kaptein, M. (2011). Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen. Amsterdam: Business Contact.
Kerr. S. (1995). On the folly of rewarding A, while hoping for B. Academy of Management Executive, 9, 7-14.

Reacties

2 Reacties

  1. Wouter Dijkstra

    Mooie, duidelijke blog Inge,

    Ik heb een collega die grote doelen stelt en bereikt. Je kan haar succesvol noemen in wat ze doet. Zij draagt Nike’s. Die draagt ze omdat het motto van Nike is: Just do it! Wanneer ze het even niet ziet zitten en in vertwijfeling gaat, kijkt ze even naar haar schoenen en is weer gemotiveerd om er vol voor te gaan. ‘Just do it’. Ik vind het een mooi voorbeeld in deze context.

    Antwoord
    • Inge Nuijten

      Geweldig Wouter! Dank je wel voor het delen! You just did it! 🙂 Blijf het verschil maken!

      Antwoord

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vul de velden in om de brochure aan te vragen: